-
1 ἰθύνω
ἰθύνω, ion. u. ep., auch bei andern Dichtern, = εὐϑύνω, gerade machen; ἐπὶ στάϑμην ἴϑυνεν, nach der Richtschnur geradmachen, richten, Od. 5, 245 u. öfter; lenken, von Schiffen, κυβερνήτης ἐνὶ πόντῳ νῆα ϑοὴν ἰϑύνει Il. 23, 317, τὴν δ' ἄνεμός τε κυβερνήτης τ' ἴϑυνεν Od. 11, 10, öfter; ἰϑύνεται ἡ νηῦς ὑπὸ δύο πλήκτρων Her. 1, 194; von Wagen u. Pferden, gerade darauf zu lenken, richten, κεὶσ' ἵππους τε καὶ ἅρμ' ἰϑύνομεν Il. 11, 528; ὅς κ' ἰϑύνοι ἡμιόνους 24, 149; so auch pass., τὼ δ' ἰϑυνϑήτην, 16, 475, sie liefen wieder gerade neben einander; κέντρα πώλοις μεταφέρων ἰϑύνει Eur. Phoen. 184; δρόμον Hipp. 1227; νο-σερὸν κῶλον Ὀρέστου Or. 1016; von Geschossen, βέλος δ' ἴϑυνεν Ἀϑήνη ῥῖνα, lenkte das Geschoß, Il. 5, 290; ἐπ' ἄλλην δ' ἄλλος ἴϑυνεν δόρυ Aesch. Pers. 403; allgemein, Ζεὺς δ' ἔμπης πάντ' ἰϑύνει, Zeus lenkt, regiert Alles, eigtl. bringt Alles in seinen rechten Gang, mit bes. Beziehung auf die Geschoffe, Il. 17, 632; vom Richter, μύϑους ἰϑύνειν, gerechte Aussprüche thun, oder krumme, falsche berichtigen, wieder grade machen, Hes. O. 265; vgl. Callim. Iov. 83; Κύρου δὲ παῖς τέταρτος ἴϑυνε στρατόν Aesch. Pers. 759; ἰϑύνεσϑαι ϑανάτῳ, mit dem Tode bestraft werden, Her. 2, 177; τινὶ τὸ πλέον ἰϑύνειν, durch den Richterspruch zuerkennen, Theocr. 5, 71. – Med., ἀλλήλων ἰϑυνομένων δοῦρα, indem sie die Speere gegen einander richteten, Il. 6, 3, ὀϊστὸν ἰϑύνετο Od. 22, 8, αὐτὰρ ὁ πηδαλίῳ ἰϑύνετο 5, 270, wie auch Hes. Sc. 324 ἰϑύνετο καμπύλον ἅρμα. – [Ι steht kurz Ep. ad. 467 ( Plan. 741, οὐ γὰρ ἄτερ μάστιγος ἰϑύνεται ἵππος ἀγήνωρ.]
-
2 ἰθύνω
Aἰθύνεσκον Q.S.1.273
, al., Hymn.Is.153: [tense] aor. 1ἴθυνα Od.23.197
:—[voice] Med. (v. infr. 2), [tense] aor. 1 inf.ἰθύνασθαι Q.S.14.500
:—[voice] Pass., [tense] aor. 1ἰθύνθην Il.16.475
: [tense] pf.ἴθυμμαι D.P.341
,ἀπ-ίθυνται Hp.Fract.7
: ( ἰθύς A). [ ῑθῡνω: ῐ- only in APl. 74]:—[dialect] Ion. and [dialect] Ep. for εὐθύνω (sts. used in Trag., generally with v.l. εὐθυν-; never in Com. or [dialect] Att. Prose), make straight, straighten, ἐπὶ στάθμην ἴθυνεν by the rule, Od.5.245, 23.197, al.:—[voice] Pass.,ἐκ στάθμης ἰθυμμένος D.P.
l.c.2 guide in a straight line, ἵππους τε καὶ ἅρμ' ἰθύνομεν ([dialect] Ep. for - ωμεν) let us drive them straight, Il.11.528; νῆα θοὴν ἰθύνει [the pilot] keeps it straight, 23.317;τὴν δ' ἄνεμός τε κυβερνήτης τ' ἴθυνε Od.11.10
, etc.; τρόπιν Hymn.Is.l.c.; ἰ. δρόμον, κῶλον, E.Hipp. 1227 (v.l. εὐθ-), Or. 1016 (lyr.); (lyr.); βέλος δ' ἴθυνεν Ἀθήνη she sped it straight, Il.5.290: in late Prose,λεπτοὶ ὕπνοι ἰθύνοντες τὰ σιτία Philostr.Gym.48
:—[voice] Med., guide or steer for oneself, of missiles, ἐπ' Ἀντινόῳ ἰθύνετο πικρὸν ὀϊστόν aimed his arrow straight at.., Od.22.8; πηδαλίῳ ἰθύνετο (sc. σχεδίην) 5.270;ἡνίοχος ἰθύνετο ἅρμα Hes.Sc. 324
: c. gen., ἀλλήλων ἰθυνομένων.. δοῦρα as they drove their spears straight at each other, Il.6.3:—[voice] Pass., run straight or evenly, of horses yoked abreast,τὼ δ' ἰθυνθήτην Il.16.475
(but, to be guided, οὐ γὰρ ἄτερ μάστιγος ἰθύνεται ἵππος APl. l.c.); of a boat, to be steered, Hdt.1.194.3 guide, direct, rule,Ζεὺς.. πάντ' ἰθύνει Il.17.632
;ἀμηχανίη ἰ. νόον Parm.6.6
; ἰ. στρατόν (corr. from ηὔθ- in cod. M) A.Pers. 773; ἰ. ἑορτάς Orac. ap. D.21.52;ζωήν AP6.68
(Jul.Aegypt.); of a judge, μύθους ἰ. put straight, rectify unjust judgements, Hes.Op. 263 (dub.), cf. Call.Jov.83; ἰ. τὸ πλέον τινί adjudge the greater part to him, Theoc.5.71:—[voice] Pass., ἰθύνεσθαι θανάτῳ to be visited with the penalty of death, Hdt.2.177. -
3 πηδάλιον
πηδάλιον, τό (vgl. πηδόν), das Steuerruder, weil sein unterer Theil breit wie ein Fuß ausläuft; αὐτὰρ ὁ πηδαλίῳ ἰϑύνετο, Od. 5, 270, u. öfter; Hes. O. 49; ὃς ἐπὶ κώπᾳ πηδαλίῳ τε ἵζει, Eur. Alc. 442; Her. u. Folgde. Das obere Ende mit dem Handgriff hieß οἴαξ, οἷον πηδαλίων οἴακος ἀφέ-μενος, Plat. Polit. 272 e; das Schiff hatte zwei Steuerruder, an jeder Seite eins, die aber doch von einem Manne vermittelst eines Querholzes, das beide verband, regiert wurden. – Uebertr., ἱππικά, vom Zügel, Aesch. Spt. 188; πηδάλια ζεύγλαισι παρακαϑίετο, Eur. Hel. 1552.
-
4 πηδάλιον
A steering-paddle, rudder, Hom., only in Od.;π. μετὰ χερσὶ.. νηὸς ἔχοντα 3.281
;π. ποιήσατο, ὄφρ' ἰθύνοι 5.255
; πηδαλίῳ ἰθύνετο τεχνηέντως ἥμενος ib. 270 ; π. δὲ ἐκ χειρῶν προέηκε ib. 315 ; π. δὲ ἓν ποιεῦνται (sc. Αἰγύπτιοι)καὶ τοῦτο διὰ τῆς τρόπιος διαβύνεται Hdt.2.96
; Greek ships had a pair, hence in pl., of a single ship, Id.4.110, Cratin.139, Ar.Eq. 542, Diph.43.11; πηδάλια ζεύγλαισι (cross-bars)παρακαθίετο E.Hel. 1536
; ἀνέντες τὰς ζευκτηρίας τῶν π. Act.Ap.27.40; πηδάλια εἶχε τέτταρα τριακονταπήχη, of the τεσσαρακοντήρης of Ptolemy IV, Callix.1 : metaph. in Com., [γυνὴ].. οὐδὲ μικρὸν πείθεται ἑνὶ πηδαλίῳ Theophil.6
: prov., π. κρεμάσαι to retire from a seafaring life, Ar.Av. 711.2 metaph., ἱππικὰ π., of reins, A.Th. 206(lyr.);νώμα δικαίῳ π. στρατόν Pi.P.1.86
;τὰ π. τῆς διανοίας Pl.Clit. 408b
.II in pl., of the oars by which the nautilus is said to steer himself, Arist.HA 622b13 ; of the long hind legs of the locust and grasshopper, ib. 532a29, 535b12, cf. IA 710a3.III = πολύγονον ἄρρεν, Ps.-Dsc.4.4.Greek-English dictionary (Αγγλικά Ελληνικά-λεξικό) > πηδάλιον
См. также в других словарях:
τεχνήεις — εσσα, ήεν, Α·1. αυτός που κατασκευάστηκε έντεχνα 2. (για πρόσ.) επιδέξιος, επιτήδειος. επίρρ... τεχνηέντως ΝΑ με επιτήδειο, με έντεχνο τρόπο, με τέχνη («αὐτὰρ ὁ πηδαλίῳ ἰθύνετο τεχνηέντως ἥμενος», Ομ. Οδ.). [ΕΤΥΜΟΛ. < τέχνη + κατάλ. (ή)εις (βλ … Dictionary of Greek